سرویس دهی به شبکه حمل و نقل شهری بادوچرخه
احداث خانههای دوچرخه در فواصل مشخصی با ظرفیتهای متفاوت ماموریت بعدی است که باید به آن توجه شود. در مقوله ترکیب مودهای حمل و نقل همگانی و دوچرخه همگانی باید توجه داشت سرویس دهی دوچرخه و طراحی خانههای دوچرخه و مکان یابی آنها با توجه به نوع وسیله حمل و نقل همگانی متفاوت است. این تفاوتها از نقشی که هر وسیله حمل و نقل عمومی ایفا مینماید و نوع سرویس و خصوصیات آن ناشی میشود.
مترو: در سرویس دهی مناطق شیبدار به وسیله دوچرخه همگانی یک خانه دوچرخه مجهز در محل ایستگاه مترو باید وجود داشته باشد و یک خانه دوچرخه در هر کدام از مناطق جاذب سفر. نکته جالب توجه در این مورد آن است که ایستگاه بالا دست منطقه با جذب سفر بالا محلی است که بیشترین تقاضا برای کرایه کردن دوچرخه وجود دارد و لذا باید سازو کاری در پیش گرفته شود که در این ایستگاه کمبود دوچرخه وجود نداشته باشد حال آنکه ایستگاه پایین دست منطقه جاذب سفر٬ محلی است که بیشترین تحویل دوچرخه همگانی در آنجا دیده میشود. هماهنگی بین این ایستگاهها برای ایجاد تعادل بین هر دو ایستگاه واقع در بالادست و پایین دست هر منطقه جاذب سفر نکته کلیدی برای افزایش مطلوبیت دوچرخه همگانی به عنوان یک مورد مکمل حمل و نقل در مکانهای شیبدار میباشد. خانههای دوچرخه در نزدیکی مراکز عمده جذب سفر که هم تقاضا برای کرایه دوچرخه در آنها بالاست و هم تقاضا برای تحویل دادن آن٬باید مکانی متناسب با ازدحام مورد نظر باشد به طوری که سبب رانده شدن افراد مایل به استفاده از این سیستم نگردد.
اتوبوس یا BRT: نحوه احداث خانههای دوچرخه در مسیرهای شیبدار BRT یا مسیرهای شیبداری که به وسیله اتوبوس سرویس دهی میشوندمتفاوت است. در این مسیرها امتیاز استفاده از دوچرخه همگانی در اجتناب از توقف در ایستگاههای مختلف در فواصل نزدیکی نسبت به هم واقع شدهاند و اجتناب از توقفهای بسیار در فرآیند پیاده و سوار شدن مسافرین میباشد و امکان نزدیکتر شدن به مقصد نهایی با استفاده از دوچرخه میباشد.
در اینجا همانند مترو نیست که خانه دوچرخه بالادست مرکز جذب سفر در اکثریت قریب به اتفاق موارد برای کرایه دوچرخه استفاده شود حال آنکه خانه دوچرخه پایین دست به عنوان مرکز تحویل دادن دوچرخه مدنظر قرار میگیرد. در اینجا دو مدل مختلف برای مکان یابی خانههای دوچرخه پیشنهاد میشود:
با توجه به این نکته که فاصله ایستگاههای BRT یا اتوبوس از یکدیگر به طور معمول در حدود ۳۰۰ متر میباشد احداث اولین خانه دوچرخه در ایستگاه پایانی BRT در مسیر سربالایی قابل انجام است. سپس انتخاب فاصلهای حدود ۱ کیلومتر تا خانه دوچرخه بعدی منطقی به نظر میرسد. فقط باید به مراکز عمده جاذب سفر در طول مسیر توجه کرد که مکان یابی خانههای دوچرخه باید به گونهای باشد که خانههای مورد نظر فاصلهای کمتر از ۲۰۰ متر با هر نقطه عمده جذب صفر داشته باشند.
مدل دیگرمکانیابی خانههای دوچرخه در مسیرهای سراشیبی BRT و اتوبوس به این صورت است که ایستگاه پایانی اتوبوس در مسیر سربالایی به عنوان نقطه ابتدایی برای احداث خانه دوچرخه در نظر گرفته میشود و سپس در نزدیکی همه نقاط عمده جاذب سفر در طول مسیر سرپایینی یک خانه دوچرخه قرار میگیرد. توصیه میشود یک مرکز کنترل که دارای نقاط شیبدار بسیار در نزدیکی ایستگاههای حمل و نقل همگانی است تشکیل شود که وظیفه ایجاد هماهنگی بین خانههای دوچرخه اطراف نقاط جاذب سفر را داشته باشد. وجود یک چنین مرکزی در بالا بردن راندمان سیستم بسیار تاثیر گذار است به گونهای که این خانههای دوچرخه به وسیله این مرکز با هم مرتبط اند و از اخبار مربوط به تعداد دوچرخه موجود در هر خانه تاخیر در باربرداری یا انتقال دوچرخه از ایستگاهی به ایستگاه دیگر ایجاد اشکالات احتمالی در تعدادی از دوچرخهها به طور ساعت به ساعت مطلع میشوند. بهتر است هر خانه واقع در بالادست و پایین دست هر نقطه جاذب سفر به عنوان یک مجموعه در نظر گرفته شوند با وجود این سیستم در صورت بروز اختلال در هر یک از این سه مرکز میتوان از خانههای دیگر موجود در منطقه برای رفع مشکل استفاده کرد.