از مهمترین معیارهای تاثیرگذار در انتخاب مسیر دوچرخه میتوان به شیب شبکه معـابر اشـاره نمـود.
معمولاً در شهرهای هموار زمینه های بیشتری برای گسترش دوچرخه سواری وجود دارد. چرا کـه معـابر بـاشیب های تند را عاملی بازدارنده برای دوچرخه سواری میدانند. اما پیشـرفتهـای تکنولـوژیکی در صـنعت دوچرخه تا حدودی مشکل شیب معابر شهری را برای دوچرخـه سـواران مرتفـع نمـوده اسـت کـه در ایـن خصوص میتوان به دوچرخه های سبک، دنده ای، برقی و غیره اشاره نمود.
نکته ای در مطالعات مرتبط با دوچرخه نباید دور از ذهن بماند تعیین میزان شـیب معـابر و تخصـیص انواع دوچرخه های معمولی، دندهای و برقی متناسب با عملکرد هر یک از آنها میباشـد. در غیـر اینصـورت مطالعاتی از این قبیل در شهرهای مختلف با مشکلات عدیده ای روبرو خواهد شد. از جمله آنها میتوان بـه اتلاف هزینه های کلان و غیرضروری در مطالعه و اجرای طرح، بازخورد منفی دوچرخـه و دوچرخـه سـواری در افکار عمومی، افزایش مشکلات ترافیکی در معابر شهری و به چالش کشـیده شـدن مـدیریت و مـدیران شهری اشاره نمود.
۲– شیبهای طولی
شیب طولی راه در راحتی و ایمنی دوچرخه سواران اهمیت بسزایی دارد. اگر شیب طـولی مـداوم راه از۲ درصد بیشتر باشد، دوچرخه سواری در آن راحت نمی باشد و دوچرخه سواران نمیتوانند در سربالاییهـای تند، حداقل سرعت لازم برای پایدار ماندن دوچرخه را حفظ نمایند. در سر پایینیهای تنـد نیـز دوچرخـه سرعت میگیرد و تعداد قابل توجهی از دوچرخه سواران مهارت لازم برای راندن دوچرخـه در سـرعتهـای زیاد را ندارند .
میزان شیب در مسیرهای دوچرخه بویژه مسیرهای اشتراکی باید حداقل باشد. بویژه در سرازیریهـای طولانی، شیب های بیشتر از ۵ درصد نامطلوب است، با این وجود، عوارض زمـین (شـیب طـولی) طـراح را مجبور مینماید از شیب های بیشتر از ۵ درصد برای مسیر دوچرخه استفاده نماید. در مسـیرهایی با طول بیشتر باید تسهیلات مناسبی برای حل این معضل پیشبینی گردد که در بخشهـای بعـد بـه آنهـا پرداخته میشود .
 | ||
لازم است در بخشهایی از تهران، تسهیلات و راهکارهایی ماننـد دوچرخه دنده ای و برقی و یا بالابر دوچرخه برای غلبه دوچرخه سواران بر شیب هـای تنـد اجـرا شـود و در طراحی مسیر به این شیب ها توجه شود. بدین منظور با بررسی شیب غالـب و شـیب معـابر در نـرم افـزارGIS سعی به مشخص نمودن مسیرهای قابل استفاده در این سیستم است.
شیب غالب
از ملزومات برآورد شیب در هر مقیاس، در اختیار داشتن اطلاعات توپـوگرافی محـدوده مـورد مطالعـه میباشد. شیب غالب شهر تهران به تبعیت از افزایش طبقات ارتفاعی در جهت جنوب بـه شـمال محاسـبه میگردد. جهت برآورد شیب غالب از نرمافزارArcGIS به عنـوان ابـزار و خطـوط منحنـی میـزان (اصـلی،فرعی) و نقاط ارتفاعی استخراج شده از نقشه ۰۰۰۲/۱ شهر بـه عنـوان اطلاعـات اسـتفاده می گردد. با استفاده از ابزار، تحلیل مکانی نرم افزار مطرح شده مدل ارتفـاعی شـهر طراحـیمی گردد . از مهمترین خصوصیات این مدل که کاربرد آن را نسبت به سایر مدلها رایجتر کرده است، فرمت دسترسی و استخراج مشتقات مختلف همچون شیب، جهت شیب و غیره از آن میباشد. .
شیب ۵ تا ۱۰ درصد قسمت قابل توجهی از مناطق شمال تهران را پوشش میدهد. شیب بـیش از ۱۰ درصد نیز مرز شمالی مناطق ۱ ، ۲ ، ۵ و ۲۲ به انضـمام پـارک جنگلـی سـرخه حصـار در منطقـه ۸ پـارک جنگلی لویزان منطقه ۴ ، تپه های عباس آباد واقع در منطقه حدفاصل مناطق ۳ و ۶، اراضی کوی نصـر واقـع در منطقه ۲ ، پارک جنگلی چیتگر در منطقه ۲۲ ، محدوده خلیج در منطقـه ۱۸، دامنـه غربـی پـارچین در مرز شرقی منطقه ۱۵ و کوه بیبی شهربانو در حدفاصل مناطق ۱۵ و ۲۰ از جمله بـارزترین ایـن امـاکن در شهر تهران میباشند که از قابلیت بالایی جهت ایجاد پیستهای دوچرخـه بـا اهـداف تفریحـی و ورزشـی برخوردار میباشند.
