کاربرد دوچرخه در ایران
دوچرخه برای نخستین بار توسط انگلیسی ها قبل از جنگ جهانی دوم وارد ایران شد . در بدو امر با استقبال چندانی در ایران مواجهه نشد و مردم به آن ” مرکب شیطان ” میگفتند . از طرفی به سبب گران بودن آن فقط افراد ثروتمند قادر به خرید دوچرخه می شدند . با این اوصاف شخصی به نام ” حسین آقا شیخ” چند دستگاه دوچرخه وارد کرد و در “شمس العماره” نخستین مغازه فروش و اجاره دوچرخه را راه اندازی نمود. این امر موجب استقبال روزافزون جوانان و نوجوان شد و بلافاصله شخصی ارمنی به نام “ادیک” دومین فروشگاه دوچرخه را در خیابان “منوچهری” افتتاح نمود . به تدریج این مغازه ها در شهر زیاد شدند و کاربرد دوچرخه در ایران افزایش چشمگیری یافت . دوچرخه علاوه بر وسیله تفریح به عنوان یک وسیله کار مورد استقبال عموم جامعه قرار گرفت . به گونه ای که کسبه دورگرد و دستفروشها و حاملین لبنیات و رستورانها از مزایای آن به عنوان یک وسیله حمل ونقل بهره بردند. این وسیه علاوه بر سرعت مناسب دیگر همانند چهارپایان نیاز به کاه و یونجه و طویله و تیمار نداشت .
بعد از پایان جنگ جهانی دوم قیمت دوچرخه به شدت کاهش پیدا کرد و در نتیجه واردات آن و کاربرد دوچرخه در ایران افزایش یافت به گونه ای که بسیاری از ادارات دولتی برای کارمندان خود اقدام به خرید دوچرخه کردند . در شهر اصفهان به سبب استقبال از دوچرخه و افزایش آن مجبور شدند تا خطوط ویژه دوچرخه احداث کنند .
با توسعه و رشد استفاده از ماشین و وسایل نقلیه موتوری و اختصاص سطح معابر به تردد آنها و همچنین ترویج فرهنگ تجمل گرایی و اینکه دوچرخه یک وسیله اقتصادی محسوب می گردد فرهنگ سازی آن به گونه ای شکل گرفت که افراد کم درآمد که امکان خرید ماشین ندارند از دوچرخه استفاده می کنند باعث شد تا به تدریج دوچرخه ارزش خود را از دست داد و فقط جنبه تفریحی آن برای کودکان و نوجوان که امکان استفاده و راندن وسایل نقلیه موتوری را ندارند باقی بماند .
با این وجود در حال حاضر در چند شهر از جمله یزد و اصفهان و کاشان و میاندوآب و بناب همچنان دوچرخه سهم بزرگی از ترافیک شهری را به خود اختصاص میدهد و خطوط ویژه دوچرخه در این شهرها احداث گردیده و از آن استفاده می شود . طبق آماری در شهر اصفهان حدود ۳۵۰ هزار سفر با دوچرخه در شهر اصفهان انجام می شود که حدو ۳۰ درصد کل سفرهای درون شهری را شامل می شود . در این میان ۷۰ درصد سفرهای انجام شده کمتر از ۲۰ سال بوده (دانش آموزان) و ۳۰ درصد سفرها بین سنین ۲۱ تا ۵۰ سال انجام شده است . تعداد دوچرخه سواران زیر ۲۰ سال حدود ۲۳۰ هزار نفر بودند و در رده سنی بالای بیست سال حدود ۶۰ هزار نفر بودند.
در تهران در طول شبانه روز حدود ۱۲ میلیون سفر سواره انجام می گیرد . حدود یک درصد این سفرها با دوچرخه انجام می گیرد . این در حالی است که میزان مالکیت دوچرخه به اتومبیل بسیار کمتر می باشد . بنابراین با امکانات موجود سهم دوچرخه در حمل ونقل شهری به مراتب می تواند افزایش پیدا کند . از آنجا که نیمی از سفرهای درون شهری تهران در فواصل مطلوب دوچرخه سواری قرار دارند می توان با تامین تسهیلات دوچرخه سواری مناسب موجب افزایش سهم دوچرخه شد و مشکلات حمل و نقل شهری از قبیل تراکم ترافیک و آلودگی هوا به میزان قابل توجهی کاهش یابد .
البته لازم به ذکر است که در حال حاضر استفاده از دوچرخه در تهران و شهرهای مشابه بدون برخورداری از تسهیلات دوچرخه سواری است که با ایجاد تسهیلات موجبات رشد و توسعه و کاربرد دوچرخه در ایران فراهم می گردد .
البته بهتر است این تسهیلات در شهرهای که دوچرخه سواران زیاد هستند ایجاد شود و نتایج و تجربه های آن به تدریج وارد دیگر شهرها شود . در صورت استفاده در شهر های که استقبال از دوچرخه سواری کم هست موجب عدم استفاده مردم شد و در نتیجه شکست طرح و سرخوردگی مسئولان خواهد شد . امید است که کاربرد دوچرخه در ایران به جایگاه مطلوب خودش برسد.
عکسهای سفرهای داخل شهری و طبیعت گردی در ایران در سایت http://gashta.com و فروش اینترنتی دوچرخه http://mountainbike.ir
